Τετάρτη, 12 Φεβρουαρίου, 2025

Μέσα ατομικής προστασίας για τη βιομηχανία

Τα μέσα ατομικής προστασίας, σύμφωνα με τον Κανονισμό 425/2016, σχεδιάζονται και κατασκευάζονται με σκοπό να προστατεύουν από κινδύνους που αφορούν την υγεία ή την ασφάλεια των εργαζομένων.

Της κ. Κωσταντίνας Ζορμπά και της κ. Σοφίας Σιδηροπούλου*

Τα μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν έχει ληφθεί κάθε άλλης μορφής μέτρο, για να εξαλειφθούν ή να περιοριστούν οι κίνδυνοι, και χρησιμοποιούνται ως προσωρινό μέτρο σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου.

Πρέπει ακόμη:

  • Να πληρούν τις κατασκευαστικές προδιαγραφές που απαιτεί το είδος της προστασίας και η φύση της εργασίας για τις οποίες προορίζονται να χρησιμοποιηθούν.
  • Να προσαρμόζονται κατά το δυνατόν στα ιδιαίτερα ατομικά σωματικά χαρακτηριστικά των εργαζομένων, ώστε να εφαρμόζουν καλά επάνω τους και να τους προστατεύουν αποτελεσματικά.
  • Να μη δημιουργούν δυσφορία, να μην εμποδίζουν την ομαλή εκτέλεση εργασίας και να μην εκθέτουν τους εργαζόμενους σε άλλους κινδύνους.
  • Να είναι πάντα σε καλή κατάσταση, χωρίς ελαττώματα, καθαρά, έτοιμα για άμεση χρήση.

Υποχρεώσεις εργοδοτών & εργαζομένων

Οι εργοδότες πρέπει να ζητούν από τους κατασκευαστές, εισαγωγείς και προμηθευτές των ΜΑΠ κάθε είδους χρήσιμη πληροφορία για αυτά.

Τα ΜΑΠ χορηγούνται από τον εργοδότη δωρεάν στους εργαζόμενους και προορίζονται για προσωπική χρήση. Ο εργοδότης παρέχει επίσης τις κατάλληλες διευκολύνσεις και τα μέσα για την καλή λειτουργία των ΜΑΠ, ενώ μεριμνά για τη διατήρησή τους σε ικανοποιητική κατάσταση, με σκοπό την αποτελεσματική προστασία των εργαζομένων. Πραγματοποιεί τις αναγκαίες συντηρήσεις, επισκευές και καθαρισμούς και προχωρά στην άμεση αντικατάστασή τους στις περιπτώσεις που παρουσιάζουν προχωρημένη φθορά ή έχει λήξει ο επιτρεπόμενος χρόνος χρήσης τους.

Οι εργαζόμενοι πρέπει να χρησιμοποιούν σωστά τα ΜΑΠ, όπου απαιτείται για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας τους, να τα τακτοποιούν στη θέση τους μετά τη χρήση και να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες χρήσης.

Τα ΜΑΠ που διατίθενται στην αγορά απαιτείται να φέρουν τη σήμανση CE επ’ αυτών και στη συσκευασία τους, με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι ορατή και ευανάγνωστη και να παραμένει ανεξίτηλη κατά την αναμενόμενη διάρκεια ζωής τους.

Οδηγίες χρήσης

Κάθε ΜΑΠ που διατίθεται στην Ελλάδα πρέπει να συνοδεύεται από οδηγίες και πληροφορίες για τη χρήση του, στην ελληνική γλώσσα.

Συγκεκριμένα, κάθε ΜΑΠ πρέπει να διαθέτει:

  • Οδηγίες χρήσης, αποθήκευσης, συντήρησης, καθαρισμού, επιθεώρησης και απολύμανσης.
  • Πληροφορίες για τις επιδόσεις που επιτεύχθηκαν από τις τεχνικές δοκιμές για τον προσδιορισμό, το επίπεδο ή την κατηγορία προστασίας του.
  • Πρόσθετα εξαρτήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
  • Πληροφορίες για τις κατηγορίες προστασίας (συναρτήσει του επιπέδου κινδύνων) και για τα όρια εκτός των οποίων αντενδείκνυται η χρησιμοποίησή του.
  • Ημερομηνία ή χρονική διάρκεια απόσυρσης.
  • Συσκευασία ασφαλούς μεταφοράς.
  • Επεξηγήσεις της σήμανσης.

ΜΑΠ κεφαλής

Όταν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού του κεφαλιού, κατά τη διάρκεια της εργασίας πρέπει να χρησιμοποιείται το κατάλληλο κράνος ασφαλείας.

Ο κίνδυνος τραυματισμού του κεφαλιού μπορεί να προέλθει από πτώση του εργαζόμενου, από πτώση ή εκτίναξη αντικειμένων, καθώς και από πρόσκρουση σε αντικείμενο, μηχάνημα ή στοιχείο μιας κατασκευής.

Σε περιπτώσεις κινδύνου ατυχήματος από ηλεκτροπληξία πρέπει να χρησιμοποιείται το κατάλληλο κράνος από μονωτικό υλικό.

ΜΑΠ ποδιών και κνημών

Όταν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού των ποδιών, πρέπει να χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα υποδήματα ασφαλείας, ανάλογα με το είδος του κινδύνου. Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να προέλθει κυρίως από πτώση αντικειμένων, από πρόσκρουση ή σύνθλιψη, από ουσίες θερμές, τοξικές, ερεθιστικές ή διαβρωτικές, από αιχμηρά υλικά ή επιφάνειες, από εργαλεία με κοφτερές ακμές, καθώς και από ολισθηρές επιφάνειες.

ΜΑΠ οφθαλμών και προσώπου

Όταν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού του προσώπου και των οφθαλμών ή βλάβης της όρασης από εκτινασσόμενα σωματίδια, επικίνδυνες ουσίες (καυστικά, ερεθιστικά υγρά, ατμούς, αέρια κλπ.), σκόνες ή επικίνδυνες ακτινοβολίες, πρέπει να χρησιμοποιείται το ανάλογο με τη φύση της εργασίας μέσο, όπως είναι:

  • Γυαλιά με βραχίονες.
  • Γυαλιά-προσωπίδες (safety goggles) που καλύπτουν εν μέρει το πρόσωπο.
  • Γυαλιά προστασίας από τις ακτινοβολίες Χ, καθώς και από τις ακτίνες λέιζερ, τις υπεριώδεις, τις υπέρυθρες και τις ορατές ακτίνες (ηλίου).
  • Οθόνες προσώπου ή ασπίδια.
  • Προσωπίδες με κράνος για ηλεκτροσυγκόλληση.

ΜΑΠ ακοής

Όταν η έκθεση σε θόρυβο υπερβαίνει τις κατώτερες τιμές έκθεσης για ανάληψη δράσης των 80 dB(A), ο εργοδότης θέτει στη διάθεση των εργαζομένων ΜΑΠ ακοής και όταν η έκθεση σε θόρυβο είναι ίση ή υπερβαίνει τις ανώτερες τιμές έκθεσης για ανάληψη δράσης των 85 dB(A), η χρήση ΜΑΠ ακοής είναι υποχρεωτική.

Τα μέσα προστασίας της ακοής μπορεί να είναι:

  • Ωτοπώματα ή ωτοβύσματα.
  • Ωτοασπίδες που καλύπτουν πλήρως το πτερύγιο του αυτιού.
  • Ωτοασπίδες που προσαρμόζονται πλήρως στο κράνος.
  • Προστατευτικά μέσα για το θόρυβο, εξοπλισμένα με συσκευές ενδοεπικοινωνίας.

Προστατευτικός ιματισμός

Ο προστατευτικός ιματισμός μπορεί να παρέχει προστασία στον κορμό και στα άνω και κάτω άκρα. Η χρήση του κατάλληλου ιματισμού μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά από μηχανική καταπόνηση, πιασίματα από τα κινούμενα μέρη, θερμική καταπόνηση, συνθήκες υγρασίας, σκόνες, ακτινοβολία, ανοιχτή φλόγα, σπινθήρες, χημικές ουσίες και διέλευση οχημάτων.

ΜΑΠ χεριών και βραχιόνων

Όταν υπάρχει κίνδυνος έκθεσης σε μηχανικούς (αιχμηρά ή κοφτερά αντικείμενα, τραχιές επιφάνειες, δονήσεις), θερμικούς, χημικούς ή βιολογικούς κινδύνους, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα χέρια ή το δέρμα, χορηγούνται ΜΑΠ χεριών. Πρέπει όμως να εξετάζεται αν τα γάντια προστασίας παρέχουν την απαιτούμενη προστασία και αν εμποδίζουν την εκτέλεση της εργασίας στο λιγότερο δυνατό βαθμό.

Διακρίνονται σε:

  • Γάντια (κατά φυσικών  ή χημικών προσβολών, ή για προστασία από θερμότητα ή ηλεκτροπληξία).
  • Καλύπτρες δακτύλων.
  • Περικάρπια διαφόρων ειδών.
  • Περιβραχιόνια.

ΜΑΠ αναπνευστικών οδών

Όταν η προστασία της υγείας από την εισπνοή επικίνδυνης σκόνης, καπνών, τοξικών αερίων ή την έλλειψη επαρκούς ποσότητας οξυγόνου δεν μπορεί να εξασφαλιστεί αποτελεσματικά με κλειστά συστήματα, εγκαταστάσεις επαρκούς τοπικού εξαερισμού ή άλλα τεχνικής φύσης μέτρα, πρέπει να παρέχονται τα κατάλληλα ΜΑΠ αναπνευστικών οδών, τα οποία διακρίνονται σε:

α) Αναπνευστήρες με φίλτρο για τον καθαρισμό του εισπνεόμενου αέρα από τα αιωρούμενα τοξικά αέρια ή τη σκόνη σε αυτοδύναμες αναπνευστικές συσκευές.

β) Αναπνευστικές συσκευές με συνεχή παροχή καθαρού αέρα –μέσω σωλήνα– από το εξωτερικό περιβάλλον, σε μολυσμένο χώρο εργασίας.

Προστασία από πτώσεις

Για προσωρινή εργασία σε θέσεις με σημαντική υψομετρική διαφορά από τον περιβάλλοντα χώρο, που δεν είναι δυνατή η προστασία από τον κίνδυνο πτώσης με τεχνικά ή άλλα μέσα προστασίας, απαραίτητος είναι ο προστατευτικός εξοπλισμός από πτώσεις. Ο προστατευτικός εξοπλισμός από πτώσεις περιλαμβάνει:

  • Ολόσωμη εξάρτηση με ζώνη ασφαλείας.
  • Σύστημα ανακοπής πτώσης ή απόσβεσης ενέργειας, που προϋποθέτει ένα σταθερό σημείο αγκύρωσης.
  • Σχοινί ρυθμιζόμενου μήκους για τη συγκράτηση, σχοινί εργασίας που δένεται στον εργαζόμενο και σχοινί ασφάλειας, στο οποίο προσδένεται με ελεγχόμενο τρόπο κίνησης το σχοινί εργασίας.
  • Εξαρτήματα για την αγκύρωση κ.ά.

*H K. Ζορμπά Κωνσταντίνα είναι μηχανολόγος μεταλλείων – μεταλλουργός και υπεύθυνη του Παραρτήματος Ιωαννίνων του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.).

Η κ. Σοφία Σιδηροπούλου είναι μηχανολόγος Περιβάλλοντος Τ.Ε., MSc, και ανήκει στο επιστημονικό και εκπαιδευτικό προσωπικό του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.).

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ