Λίγες μέρες μετά την εκλογοαπολογιστική συνέλευση και την ανάδειξη του νέου διοικητικού συμβουλίου, ο νέος πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ) κ. Αλέξανδρος Κατραούζος μιλάει στο περιοδικό Μετάδοση Ισχύος για τις προτεραιότητες και τα σχέδιά του.
Σε μια περίοδο έντονων διεθνών εξελίξεων και τεχνολογικής μετάβασης, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ) αναλαμβάνει έναν κρίσιμο ρόλο: Να στηρίξει τα μέλη του, να ενισχύσει τη φωνή του κλάδου σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και να θέσει τις βάσεις για ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό μέλλον.
Με τον κ. Νίκο Κατραούζο πλέον στο «τιμόνι» του Συνδέσμου, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο καλείται να διαχειριστεί κρίσιμα ζητήματα, από την ενεργειακή ανασφάλεια και τις γεωπολιτικές εντάσεις έως την ανάγκη για ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό.
Το περιοδικό «Μετάδοση Ισχύος» επικοινώνησε με τον κ. Κατραούζο, ο οποίος στη συνέντευξη που ακολουθεί παρουσιάζει το όραμά του για το σύνδεσμο, σκιαγραφεί τις προτεραιότητες της νέας διοίκησης και προτείνει συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.
– Καταρχήν, κ. Κατραούζο, έχετε τα θερμά μας συγχαρητήρια για την εκλογή σας στη θέση του προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών. Ποιο είναι το όραμα, οι στόχοι και οι βασικές προτεραιότητες του νέου Διοικητικού Συμβουλίου;
– Σας ευχαριστώ πολύ! Στόχος και βασικό μέλημα όλων μας είναι να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Με απλά λόγια, σε ευρωπαϊκό επίπεδο στόχος μας είναι να ενισχύσουμε αφενός το αποτύπωμα της ελληνικής χημικής βιομηχανίας στα μεγέθη της ΕΕ, και αφετέρου το ποσοστό της συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της Ελλάδας στο αντίστοιχο της Ένωσης. Θέλουμε να συνεισφέρουμε ακόμη περισσότερο στην ευημερία της ελληνικής κοινωνίας, και αυτό επιτυγχάνεται από τα μέλη μας με επιχειρηματική και κυρίως παραγωγική δραστηριότητα στην πατρίδα μας.
Η δουλειά που έχουμε κάνει στο Σύνδεσμο στην πρώτη τριακονταετία, ειδικά τα τελευταία χρόνια, μας δίνει ώθηση να πετύχουμε τους παραπάνω στόχους μας. Η ευημερία είναι ένα συλλογικό διαρκές αγαθό, προϊόν κόπου και σχεδιασμού, που προαπαιτεί ισχυρή οικονομία.
Η χημική βιομηχανία έχει όλα τα εχέγγυα να συμβάλλει σε αυτήν, με: αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, υψηλότερες αμοιβές – παροχές, περαιτέρω ενίσχυση των εξαγωγών, κάλυψη του επενδυτικού κενού και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας.
– Πρόσφατα, διοργανώσατε μια εκδήλωση αφιερωμένη στις προκλήσεις και στις προοπτικές της χημικής βιομηχανίας, υπό το πρίσμα των σημερινών γεωπολιτικών αναταράξεων, κατά την οποία εκδήλωση τονίσατε την ανάγκη ενίσχυσης της θέσης της ελληνικής χημικής βιομηχανίας στην ευρωπαϊκή αγορά. Με ποια εργαλεία και στρατηγικές μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος; Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει ο ΣΕΧΒ;
– Για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του κλάδου υπό το πρίσμα των σημερινών γεωπολιτικών αναταράξεων και να επιτευχθεί η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, απαιτούνται: α) επενδύσεις σε υποδομές, σε έρευνα και σε καινοτομία, β) συνεργασία πανεπιστημιακής και επιχειρηματικής κοινότητας, και γ) στήριξη από την πολιτεία και την ΕΕ, για την υλοποίηση των επενδύσεων των μελών μας και για την αντιμετώπιση του υψηλού ενεργειακού και διοικητικού κόστους.
Όλα αυτά χρήζουν άμεσης και συντονισμένης αντιμετώπισης. Μην ξεχνάτε ότι μέσα σε λιγότερο από 30 χρόνια, η βιομηχανία μας θα πρέπει να αλλάξει όχι μόνο τρόπο αλλά και αντικείμενο παραγωγής. Ο μετασχηματισμός αυτός απαιτεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων από τώρα έως το 2050.
Για το σκοπό αυτό, χρειαζόμαστε ένα ευνοϊκό πλαίσιο, το οποίο θα υποστηρίζει τις επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας, ενώ παράλληλα πρέπει να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση ο ΣΕΧΒ συνέταξε και έδωσε στη δημοσιότητα τον εθνικό οδικό χάρτη μετάβασης, ένα σημαντικό οδηγό για τις επιχειρήσεις του κλάδου αλλά και πεδίο συνεργασίας με την πολιτεία, τις αρμόδιες αρχές και τους εμπλεκόμενους φορείς σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο την επίτευξη της πολύπλευρης μετάβασης της ελληνικής χημικής βιομηχανίας.
– Η Ελλάδα καταγράφει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον ευρωπαϊκό κλάδο των χημικών και αξιοσημείωτη εξαγωγική δραστηριότητα. Πού αποδίδετε αυτή τη θετική πορεία;
– Εν πολλοίς το οφείλει στους κατά κανόνα υγιείς ισολογισμούς των επιχειρήσεών μας –οι οποίοι αποτέλεσαν ανάχωμα στη διάρκεια της πολύχρονης κρίσης– και στις συνθήκες εργασιακής ειρήνης που επικράτησαν, δίνοντας μεταξύ άλλων χώρο για περισσότερη διαφοροποίηση και καινοτομία.
Η ελληνική χημική βιομηχανία, όπως και η πολωνική, τα τελευταία δύο χρόνια έχει να επιδείξει ανθεκτικότητα και θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των εταιρειών των κρατών-μελών της ΕΕ. Παραμένει μάλιστα εξωστρεφής, με εξαγωγές που υπερβαίνουν το 67% της συνολικής παραγωγής.
Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), κάθε θέση εργασίας στην παραγωγή και στη διανομή χημικών προϊόντων συνδέεται με άλλες 5,7 θέσεις στην αγορά εργασίας, θέσεις υψηλής εξειδίκευσης στη πλειοψηφία τους.
Η χημική βιομηχανία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κλάδους της εγχώριας μεταποίησης. Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου διαμορφώθηκε σε 736 εκατ. ευρώ το 2021, αντιπροσωπεύοντας το 5,6% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του κλάδου της μεταποίησης.
Ωστόσο, παρά τη θετική πορεία, δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό. Θα πρέπει όλοι μαζί να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα, προκειμένου να εξακολουθήσει ο κλάδος να είναι ανταγωνιστικός.
– Η χημική βιομηχανία έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με μεγάλες προκλήσεις , από τις γεωπολιτικές εντάσεις και την ενεργειακή αβεβαιότητα μέχρι την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Πώς ανταποκρίνονται οι ελληνικές επιχειρήσεις και ποιες λύσεις προκρίνονται για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητάς τους;
– Η Ευρωπαϊκή Ένωση και πολύ περισσότερο η Ελλάδα χαρακτηρίζονται από υψηλό κόστος ενέργειας, που παρά τα σχεδιαζόμενα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέτρα βελτίωσης, θα παραμείνει 2 έως 3 φορές υψηλότερο έναντι των άλλων ανταγωνιστικών οικονομιών.
Ο ΣΕΧΒ έχει προτείνει την άμεση λήψη μέτρων, όπως είναι τα εξής:
- Αλλαγή στον τρόπο τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας, ένα θέμα που απασχολεί ευρύτερα τις χώρες-μέλη της Ε.Ε.
- Απαλλαγή από την επιβάρυνση με ειδικό φόρο κατανάλωσης, του φυσικού αερίου που προορίζεται για χημική σύνθεση.
- Προώθηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας όπως είναι η βιομάζα και η παραγωγή βιομεθανίου.
- Εξέλιξη των έργων νέας τεχνολογίας όπως είναι η παραγωγή και αποθήκευση πράσινου υδρογόνου και αμμωνίας.
- Επιτάχυνση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) με βελτίωση των υποδομών, για να είναι προσιτές από επιχειρήσεις κάθε μεγέθους.
Η χημική βιομηχανία είναι ένας «υπερνομοθετημένος» κλάδος όσον αφορά τη λειτουργία του και τα προϊόντα που παράγει, με συνέπεια να επιβαρύνεται με υψηλό διοικητικό κόστος. Η ίδια η Επιτροπή αναγνωρίζει το πρόβλημα αυτό και σχεδιάζει μέσω της απλοποίησης της νομοθεσίας μείωση του διοικητικού κόστους κατά 30%, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να δεσμεύει λιγότερο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθότι –όπως είπατε– αντιμετωπίζουμε έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ η γεωπολιτική ρευστότητα επηρεάζει αρνητικά και απρόβλεπτα το εμπόριο πρώτων υλών και προϊόντων.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ) κ. Αλέξανδρος Κατραούζος μαζί με μέλη του Δ.Σ. του Συνδέσμου. Διακρίνονται από αριστερά: Δήμητρα Κολοκοτσά (μέλος), Λυδία Γαρυφάλλου (γενική γραμματέας), Θεόδωρος – Δημήτριος Σταθόπουλος (α’ αντιπρόεδρος), ο κ. Κατραούζος, Θεοδώρα Κουλουρά (β΄ αντιπρόεδρος) και Ευθύμιος Ευδοκιάδης (ταμίας).
– Η κατάρτιση σε δεξιότητες που σχετίζονται με την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση αποτελεί επένδυση στρατηγικής σημασίας για τον κλάδο. Ποια βήματα θεωρείτε απαραίτητα για την επιτάχυνση αυτής της προσαρμογής;
– Στο πλαίσιο της διττής μετάβασης του οικοσυστήματος, απαραίτητη είναι η προσέλκυση επαγγελματιών υψηλού επιπέδου με διατομεακή (cross-cutting) εξειδίκευση και με γνώσεις που αφορούν τόσο την ψηφιοποίηση της παραγωγής όσο και τον πράσινο μετασχηματισμό. Ειδικότερα, απαιτούνται γνώσεις για εναλλακτικές μορφές ενέργειας, για την ενεργειακή αποδοτικότητα και για τη διαχείριση αποβλήτων και απορριμμάτων.
Ως εκ τούτου αποτελεί βασική προτεραιότητά μας στον ΣΕΧΒ η ανάπτυξη εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού με εξειδικευμένες τεχνικές ειδικότητες, για τις οποίες οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν αυξημένες ανάγκες.
Στο πλαίσιο αυτό απαιτούνται:
- Ανάπτυξη οδικού χάρτη για τις απαιτούμενες δεξιότητες και τον εντοπισμό ενδεχόμενων κενών.
- Κατάρτιση όσον αφορά την πράσινη και βιώσιμη χημεία, τη ρύθμιση και την ασφάλεια των χημικών προϊόντων.
- Συμμετοχή στη στρατηγική της ΕΕ για τη συνεργασία στον τομέα των δεξιοτήτων.
- Ανάπτυξη συστήματος ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που συμβάλλουν στην επαγγελματική εκπαίδευση.
Επειδή το πλήθος, το εύρος, η σημασία και η διάρκεια των εκπαιδεύσεων είναι τέτοια που επιφέρουν σημαντική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις, προτείνεται οι εν λόγω δαπάνες να μπορούν να ενταχθούν σε καθεστώς υπεραποσβέσεων (π.χ. σε ποσοστό 200%), να υποβάλλονται στο Υπουργείο Εργασίας και να συμψηφίζονται με τακτικές υποχρεώσεις εισφορών προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
– Σε ποιες τεχνολογίες επενδύει σήμερα η ελληνική χημική βιομηχανία; Υιοθετεί σύγχρονα εργαλεία και καινοτομίες με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητάς της;
– Η βιομηχανία, για την επιτυχή μετάβασή της στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, απαιτεί όχι μόνο τη στήριξη του δημόσιου τομέα με την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του, αλλά και χρηματοδοτική στήριξη για την υλοποίηση επενδύσεων σε προηγμένα τεχνολογικά και ψηφιακά συστήματα και σε ανθρώπινο δυναμικό με κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες.
Οι εγχώριες μεταποιητικές επιχειρήσεις καλούνται να υλοποιήσουν επενδύσεις σε προηγμένα τεχνολογικά συστήματα, όπως είναι: διαδίκτυο πραγμάτων (IoT), βιομηχανικό διαδίκτυο πραγμάτων (IIoT), προσθετική κατασκευή με τρισδιάστατη εκτύπωση (3D), big data, ανάλυση δεδομένων, ρομποτική, επαυξημένη πραγματικότητα (AR), εικονική πραγματικότητα (VR), υπολογιστικό νέφος, κυβερνοασφάλεια κ.ά.
Για τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα της ελληνικής χημικής βιομηχανίας, συστηματική επιδίωξη θα πρέπει να αποτελέσει η ενίσχυση της καινοτομίας και της ανάπτυξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσα από δράσεις όπως είναι η συνεργασία με νεοφυείς επιχειρήσεις, η στήριξη της υλοποίησης του ευρωπαϊκού δικτύου κόμβων καινοτομίας, η ενίσχυση πρωτοβουλιών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, καθώς και η στήριξη τόσο της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία, όσο και της χρηματοδότησης νέων τεχνολογιών.
Η χημική βιομηχανία έχει το προνόμιο, λόγω γνωστικού αντικειμένου, να συμβάλει στην ανάπτυξη τεχνολογιών που θα επιταχύνουν τη πράσινη μετάβαση, τεχνολογιών όπως είναι η παραγωγή υδρογόνου, η αποθήκευση ενέργειας, η δέσμευση και αξιοποίηση του διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και η χημική ανακύκλωση.
Η χρηματοδότηση της ανάπτυξης τεχνολογιών είναι σημαντική παράμετρος, καθώς η μετάβαση προϋποθέτει όχι απλές αλλαγές και τροποποιήσεις, αλλά ριζικές τεχνολογικές επεμβάσεις στις περισσότερες χημικές βιομηχανίες. Με βάση τα παραπάνω, η τεχνητή νοημοσύνη –που ακούγεται όλο και πιο έντονα– δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από το δικό μας μετασχηματιζόμενο κλάδο.
