Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και επικεφαλής σε θέματα Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας κ. Μάξιμος Σενετάκης μιλάει στο περιοδικό «Μετάδοση Ισχύος» για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις, ώστε να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά και για τις πρωτοβουλίες του Υπουργείου ως προς αυτή την κατεύθυνση.
Σε μια περίοδο πολλαπλών προκλήσεων και μεταρρυθμίσεων, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η καινοτομία αποτελούν βασικούς πυλώνες ανάπτυξης, τόσο για το επιχειρηματικό οικοσύστημα όσο και για την ελληνική οικονομία. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Μάξιμος Σενετάκης εξηγεί τα οφέλη της ψηφιακής εποχής, στέκεται στην σημασία της σύμπραξης επιστημονικής έρευνας και επιχειρηματικότητας και αναλύει τα προγράμματα που έχει αναλάβει και υλοποιεί το Υπουργείο Ανάπτυξης, όπως είναι το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» και το «Ερευνώ – Καινοτομώ 2021-2027».
– Κύριε Σενετάκη, παρά τις διαδοχικές κρίσεις και ανατροπές, η ελληνική οικονομία κεφαλαιοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί· και με οδηγό την πιστοληπτική αναβάθμιση καλείται να αντιμετωπίσει τις προσεχείς προκλήσεις.
– Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας είναι μια εθνική επιτυχία. Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης επιβράβευσαν τις προσπάθειες του ελληνικού λαού, τη μεθοδικότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη και τη συνέπεια λόγων και πράξεων, και έδωσαν με τη σειρά τους, μετά τον ελληνικό λαό, ψήφο εμπιστοσύνης στη νέα κυβέρνηση της ΝΔ. Μια εμπιστοσύνη που διαμόρφωσαν το μεταρρυθμιστικό πνεύμα της κυβέρνησης και οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας.
– Στο πλαίσιο αυτό, με ποια στρατηγική και μέσα η ελληνική οικονομία και επιχειρηματικότητα μπορούν να ανταποκριθούν στη μεγάλη και διαρκή πρόκληση του ψηφιακού μετασχηματισμού; Ποια μαθήματα και καλές πρακτικές μπορούμε να αξιοποιήσουμε σχετικά;
– Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μονόδρομος για κράτος και επιχειρήσεις. Το κράτος πέτυχε να μετατρέψει την πανδημία σε ευκαιρία, για να εγκαινιάσει ένα νέο υπόδειγμα λειτουργίας με αναπτυξιακά χαρακτηριστικά. Ένα απτό παράδειγμα της επιτυχίας αυτής είναι το gov.gr, η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της δημόσιας διοίκησης, που συνεχώς εξελίσσεται και βελτιστοποιείται, με ποσοστό ικανοποίησης των πολιτών που ξεπερνά το 95%. Οι τεχνολογικές λύσεις που δόθηκαν, μας επέτρεψαν να ξεπεράσουμε διαχρονικές αγκυλώσεις.
Εξίσου και πιο αποφασιστικά οφείλει να λειτουργήσει και η επιχειρηματική κοινότητα, θέτοντας την καινοτομία ως κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Προς αυτή την κατεύθυνση, κινητοποιούμε δυνάμεις με όχημα την έρευνα και την καινοτομία, ώστε να ενισχύσουμε την διεθνή θέση της χώρας.
Η εθνική στρατηγική για την έρευνα και καινοτομία εστιάζει σε πολιτικές και δράσεις στρατηγικού σχεδιασμού. Μέσα σε αυτή τη στρατηγική εντάσσεται η βελτίωση των υποδομών, η δημιουργία, η διακράτηση και η προσέλκυση ταλέντων, η χρηματοδότηση της τεχνολογικής καινοτομίας, η οικονομική αποτελεσματικότητα, όπως και η προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας.
Η Ελλάδα διαθέτει τα εχέγγυα για να εξελιχθεί σε κόμβο καινοτομίας σε διάφορους τομείς, υπό δύο προϋποθέσεις: αφενός ότι θα γίνουν οι σωστές επενδύσεις, που θα έχουν ως αποτέλεσμα και νέες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, και αφετέρου ότι θα στηριχθεί επαρκώς το εγχώριο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων.
Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Σενετάκης Μάξιμος μαζί με την Ιάπωνα ομόλογό του κ. Σανάε Τακαϊτσι, στο διεθνές Forum “Επιστήμη και τεχνολογία για την Κοινωνία”(Science and Technology in Society STS) που διεξήχθη στο Κυότο του Οκτωβρίου.
– Η σύμπραξη ιδιωτικών επιχειρήσεων, φορέων και επιστημονικού προσωπικού λειτουργεί ως επιταχυντής στη δημιουργία καινοτόμων λύσεων και κατ’ επέκταση ανταγωνιστικών προϊόντων. Ποια είναι η άποψή σας και τι κινήσεις έχουν γίνει σε αυτή την κατεύθυνση;
– Στρατηγική μας προτεραιότητα είναι η σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την επιχειρηματικότητα. Μάλιστα, μέσω της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, προωθούμε δράσεις για την ενίσχυση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας. Αναβαθμίζουμε τις υποδομές όλων των ερευνητικών κέντρων της χώρας και στοχεύουμε σε μεταρρυθμίσεις για επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη.
Παράλληλα, με το νέο πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2021-2027, το 20% των συνολικών πόρων θα κατευθυνθεί στον έξυπνο οικονομικό και τεχνολογικό μετασχηματισμό. Έχουμε επικεντρωθεί στη συνολική ενδυνάμωση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας με την παροχή κινήτρων για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και νέων ιδεών από υφιστάμενες και νεοφυείς επιχειρήσεις.
Σημαντική επίδραση στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και στην προώθηση της καινοτομίας έχει η αύξηση του αριθμού τεχνοβλαστών και νεοφυών επιχειρήσεων στη χώρα. Στον ίδιο βαθμό επιδρά θετικά και η αύξηση που σημειώνουν στην Ελλάδα οι κατοχυρώσεις διανοητικής ιδιοκτησίας (πατέντες, βιομηχανικά σχέδια) και πνευματικής ιδιοκτησίας (κατοχύρωση σημάτων).
Έχουμε συστήσει, λοιπόν, 11 Κέντρα Ικανοτήτων για την υποστήριξη της έρευνας, της καινοτομίας και τη μεταφορά τεχνολογίας. Πρόκειται για νέες εταιρικές δομές στους τομείς της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης, αποτέλεσμα σύμπραξης ερευνητικών φορέων και επιχειρήσεων. Οι τομείς αφορούν τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, τα υλικά και τις κατασκευές, την υγεία και τα φάρμακα, την αγροδιατροφή και την ενέργεια.
Τα Κέντρα Ικανοτήτων, διαθέτοντας την απαραίτητη υποδομή και τεχνογνωσία, έχουν ως βασικό σκοπό την υποστήριξη της καινοτομίας σε βασικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, μέσω της παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών / προϊόντων και της μεταφοράς τεχνολογίας σε επιχειρήσεις, ιδίως στις μικρομεσαίες.
Σε αυτά τα κέντρα συμμετέχουν 194 φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, από τους οποίους οι 25 είναι ερευνητικοί οργανισμοί (πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα / ινστιτούτα), ενώ οι υπόλοιποι 169 είναι επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, εγχώριες και μη.
Επιπρόσθετα, έχουμε συγκροτήσει και ενισχύουμε 22 Συνεργατικούς Σχηματισμούς Καινοτομίας, τα Innovation Cluster, όπου αφορούν την ανάπτυξη και αξιοποίηση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας με διεθνή αναγνώριση και υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας.
Οι επιχειρήσεις των Innovation Cluster μπορούν να χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνολογίες, καινοτόμες παραγωγικές διαδικασίες (process level), διοικητική / οργανωτική καινοτομία (system level) κ.ά.
Επομένως, οι συνεργατικοί σχηματισμοί αποτελούν ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα παραγωγής καινοτομίας σε μικρογραφία. Εστιάζουν σε έναν τομέα ή τεχνολογία και περιλαμβάνουν διάφορα μέρη, που όλα συνεισφέρουν και επωφελούνται από την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.
Μέσω του συνασπισμού αυτού, καθίσταται πιο εύκολη η προσέλκυση χρηματοδότησης από διάφορες πηγές, αλλά και οι προωθητικές ενέργειες στην τοπική και κυρίως στην παγκόσμια αγορά.
– Πότε θα ανοίξει το πρόγραμμα «Ερευνώ – Καινοτομώ» και ποιες δράσεις θα περιλαμβάνει;
– Η Δράση «Ερευνώ – Καινοτομώ 2021 – 2027» έχει προϋπολογισμό 300.000.000 ευρώ, αποτελεί δράση στρατηγικής σημασίας για το Υπουργείο μας, και εντάσσεται στο Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΥΔΕ ΕΚ) έχει ορισθεί ως ενδιάμεσος φορέας για τη διαχείριση της Δράσης. Γνωρίζοντας ότι πράγματι χρειάζεται αρκετή προετοιμασία για να συναφθούν οι συνεργασίες ερευνητικών οργανισμών με επιχειρήσεις, η ΕΥΔΕ ΕΚ προχώρησε σε αναλυτική προδημοσίευση της Δράσης «Ερευνώ – Καινοτομώ 2021 – 2027» ήδη από τις αρχές του έτους.
Με επιμέλεια της ΕΥΔΕ ΕΚ έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες ενημερωτικές εκδηλώσεις ανά την επικράτεια, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς για την καλύτερη ενημέρωση των ενδιαφερομένων (π.χ. σε Ηράκλειο, Χανιά, Λαμία). Ταυτόχρονα, οι ενδιαφερόμενοι επικοινωνούν με την υπηρεσία για διευκρινίσεις, ούτως ώστε να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι όταν προκηρυχθεί και τυπικά η Δράση, η οποία επιδιώκουμε να προκηρυχθεί στις αρχές του νέου έτους.
Η υπηρεσία καταβάλλει κάθε προσπάθεια για την ταχύτερη ολοκλήρωση των διαδικασιών και την έκδοση της πρόσκλησης εντός του τρέχοντος έτους, θεωρώντας ότι το ερευνητικό και επενδυτικό κοινό είναι ήδη κατάλληλα ενήμερο, χάρη στην προεργασία που ακολούθησε την προδημοσίευση της Δράσης.
– Ποιοι είναι οι πόροι και τα μελλοντικά προγράμματα που αναμένεται να αξιοποιηθούν για την περαιτέρω ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας; Αφορούν τις μικρότερου μεγέθους επιχειρηματικές και βιομηχανικές μονάδες;
– Το Υπουργείο Ανάπτυξης για την προγραμματική περίοδο 2021 – 2027 διαχειρίζεται και θα διαχειριστεί συνολικά πάνω από 1,8 δισ. Η μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης είναι το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα», από το οποίο προέρχονται τα 882,8 εκατ. Αυτό το ποσό θα κατανεμηθεί σε ερευνητικά έργα, σε δεξιότητες ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και σε χρηματοδοτικά εργαλεία για καινοτόμες επιχειρήσεις. Μια μεγάλη δράση που χρηματοδοτείται μέσα από αυτό είναι το νέο «Ερευνώ – Καινοτομώ».
Επιπλέον, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προέρχονται 485 εκ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, χρηματοδοτούμε την αναβάθμιση των υποδομών 11 ερευνητικών κέντρων, που αναφέραμε παραπάνω. Επίσης, η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) διαχειρίζεται 250 εκατ. ευρώ από το ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, καθώς και ποσά από τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα, τα οποία στηρίζουν δράσεις έρευνας και καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο, αλλά και από ευρωπαϊκά προγράμματα όπως είναι ο «Ορίζοντας» (Horizon).
– Η πλατφόρμα «Elevate Greece» περιλαμβάνει πλέον αρκετές νεοφυείς εταιρείες από διάφορους παραγωγικούς κλάδους. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του συγκεκριμένου ψηφιακού εργαλείου; Και κατά πόσο πιστεύετε πως θα επωφεληθούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις;
– Το Elevate Greece είναι μια από τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την περαιτέρω υποστήριξη του νεοφυούς οικοσυστήματος στην Ελλάδα, και ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2020. Η αποστολή του ήταν αρχικά η καταγραφή και χαρτογράφηση των νεοφυών επιχειρήσεων και ο προσδιορισμός του αχαρτογράφητου τοπίου τους.
Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι διαθέτουμε ένα πολλά υποσχόμενο οικοσύστημα καινοτομίας. Και είναι χαρακτηριστικό ότι προ ετών η κεφαλαιοποίηση των startup ήταν μόλις κάποιες δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα ξεπερνά τα 10 δισεκατομμύρια, και προχωράμε με αμείωτους ρυθμούς.
Πλέον, έχει ανοίξει ένας νέος δεύτερος κύκλος για το Elevate Greece, καθώς καλείται να ανταποκριθεί, εξίσου επιτυχώς, σε μια νέα πρόκληση: Να εξελιχθεί σε πύλη εισόδου για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, σε ένα δημιουργικό σημείο συνάντησης της ελληνικής και παγκόσμιας επενδυτικής κοινότητας, καθώς και σε πεδίο συνεργασίας και αλληλεπίδρασης των νεοφυών επιχειρήσεων μεταξύ τους.
– Το Νοέμβριο, η εταιρεία Τεχνοεκδοτική / T-Press διοργανώνει την 1η έκθεση Industry.tec για το βιομηχανικό εξοπλισμό. Πιστεύετε πως η συγκεκριμένη έκθεση θα συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση του βιομηχανικού κλάδου; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
– Η πρωτοβουλία έχει αντίκτυπο στο βιομηχανικό κλάδο, καθώς φέρνει κοντά τις δυναμικές παραγωγικές μονάδες της χώρας με εταιρείες που μπορούν να τους προσφέρουν λύσεις, επιλογές εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης για την περαιτέρω αποδοτική τους λειτουργία.
Η καινοτομία βρίσκεται στο επίκεντρο της βιομηχανικής παραγωγής, και το μήνυμα του Υπουργείου Ανάπτυξης και της κυβέρνησης ευρύτερα είναι: «καινοτομία παντού». Επιδιώκουμε την καινοτομία στις επιχειρήσεις, στο δημόσιο τομέα, στην εκπαίδευση και στην έρευνα, όπως και σε κάθε τομέα δραστηριοποίησης. Και αυτό το υποστηρίζουμε, γιατί έχουμε δεσμευτεί να συμπορευτούμε με το αύριο, και έχουμε όλα τα εχέγγυα για να το πράξουμε. Έχουμε το όραμα, τα αντανακλαστικά, την τεχνογνωσία και το άρτια καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό.
Οι επιχειρήσεις, πλέον, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι θα καταστούν παρωχημένες και μη ανταγωνιστικές εάν δεν υιοθετήσουν ταχύτατα καινοτόμες τεχνολογικά λύσεις και εφαρμογές, που θα τους επιτρέψουν να μειώσουν τα κόστη τους και να αυξήσουν την ποιότητα και την παραγωγικότητά τους.
Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι η έρευνα και η καινοτομία θα βρεθούν στο επίκεντρο αυτής της έκθεσης, η οποία θα λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης επιστημόνων, φορέων από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αλλά και εκπροσώπων της πολιτείας.
Εύχομαι η έκθεση να έχει την ανταπόκριση και τη συμμετοχή που της αναλογεί!
